Çocuklar için güvenli internet rehberi
Dijital dünya çocukların ömründe giderek daha fazla yer kaplarken, internet güvenliği uzmanları aileleri daha dikkatli olmaya çağırıyor. TÜİK bilgilerine nazaran Türkiye’de 6-15 yaş ortasındaki çocukların yüzde 80’inden fazlası sistemli internet kullanıcısı haline geldi. Bu sayı, çocukların çevrimiçi ortamlarda karşılaştıkları riskleri de beraberinde getiriyor.
Güvenli internet rehberi
İnternet çocuklar için sınırsız öğrenme ve cümbüş fırsatları sunsa da siber zorbalık, uygunsuz içerik ve şahsî bilgilerin saklılığı üzere önemli güvenlik meseleleri barındırıyor. Araştırmalar, ebeveynlerin yüzde 65’inin çocuklarının internet kullanımı konusunda telaş duyduğunu fakat yalnızca yüzde 30’unun tesirli güvenlik tedbirleri aldığını gösteriyor.
Uzmanlar çocukların yaş kümelerine nazaran farklı internet güvenliği yaklaşımları öneriyor. 3-5 yaş ortasındaki çocuklar için ebeveyn nezareti koşul. Bu yaş kümesindeki çocuklar için günlük ekran müddeti 30-60 dakika ile sonlandırılmalı ve içerikler ihtimamla seçilmeli. 6-9 yaş kümesindeki çocuklar için ebeveyn denetim yazılımları ve inançlı arama seçenekleri devreye giriyor. Ekran müddeti 1-1,5 saat ortasında tutulması öneriliyor.
Türkiye’de geliştirilen çocuk odaklı teknoloji girişimleri
Kodlama eğitiminden içerik filtrelemeye, eğitsel oyunlardan sanal gerçeklik tecrübelerine kadar geniş yelpazede hizmet sunan teşebbüsler…
10-12 yaş kümesinde siber güvenlik eğitimi kıymet kazanıyor. Dijital ayak izi kavramı ve toplumsal medya risklerinin bu yaştan itibaren anlatılması kritik. Toplumsal medya platformlarının birçoklarının 13 yaş sonu koyduğu gerçeği de ebeveynler tarafından göz arkası edilmemeli.
Siber güvenlik uzmanları çocukların internette güvenliğini sağlamak için teknik tedbirler kadar, çocuklarla açık bağlantı kurmanın ve dijital okuryazarlık marifetlerini geliştirmenin de büyük kıymet taşıdığını söylüyor. Ayrıyeten çocuklara internet kullanımıyla ilgili kesin kurallar koymak yerine riskleri anlamalarını sağlayacak eğitim verilmesini öneriyor.
İnternette ferdî bilgilerin korunması en temel güvenlik kurallarından biri. Çocuklar tam isimlerini, mesken adreslerini, okul bilgilerini ve doğum tarihlerini çevrimiçi ortamda paylaşmamalı. Ebeveynler de çocuklarının fotoğraflarını paylaşırken dikkatli olmalı ve fotoğraflardaki pozisyon bilgilerini kaldırmalı.
Çocuk psikologları ise siber zorbalık konusunda uyarıyor. Araştırmalar, Türkiye’deki çocukların yaklaşık yüzde 40’ının çevrimiçi ortamda bir cins zorbalığa maruz kaldığını gösteriyor. Bu durum, çocuklarda anksiyete, depresyon ve toplumsal izolasyona neden olabilir.
Bu nedenle çocuğunuz internet kullanımı sonrası apansız üzgün yahut hudutlu görünüyorsa, aygıtlarını kullanmaktan kaçınıyorsa yahut toplumsal etkinliklerden uzak duruyorsa, siber zorbalığa maruz kalmış olabileceği söyleniyor.
Türkiye’de ailelere yardımcı olabilecek çeşitli kaynaklar bulunuyor. Bilgi Teknolojileri ve İrtibat Kurumu’nun “Güvenli İnternet Hizmeti“, internet servis sağlayıcılar üzerinden fiyatsız olarak sunuluyor. Bu hizmet, çocuk profili seçeneğiyle ziyanlı içerikleri filtreliyor. Ayrıyeten “İhbar Web” platformu üzerinden ziyanlı içerikler raporlanabiliyor.
Güvenli internet kullanımı için teknik tedbirler kadar dijital istikrar de değerli. Çocukların fizikî aktivite, toplumsal etkileşim ve kâfi uyku için ekran kullanımını dengelemesi gerekiyor. Uzmanlar, yemek saatleri ve yatmadan evvelki son bir saat içinde ekran kullanımından kaçınılmasını öneriyor.
Son olarak ebeveynlere çocuklarıyla birlikte “Teknoloji Kullanım Sözleşmesi” hazırlamaları tavsiye ediliyor. Bu kontratta ekran mühletleri, kullanılabilecek uygulamalar ve internet davranış kuralları açıkça belirlenebilir. Böylelikle çocuklar, kendi güvenliklerini sağlama sorumluluğuna ortak olur.
