İran, Demir Kubbe’yi nasıl aştı? İşte o füze ve o anlar

İsrail ile İran ortasında tansiyon giderek tırmanıyor. Geçtiğimiz günlerde İsrail, İran topraklarında üst seviye askeri maksatlara yönelik düzenlediği saldırılarla Genelkurmay Başkanı, Devrim Muhafızları Komutanı ve birçok üst seviye ismi amaç aldı. Kelam konusu taarruzlarda bu isimlerin yaşadıkları konutlar direkt vuruldu. Taarruzlar sonucu çok sayıda sivilin de hayatını kaybettiği bildirildi.

İsrail’in bu operasyonlarına karşılık olarak İran evvel balistik füzelerle karşılık verdi. Gönderilen onlarca füzenin büyük kısmı İsrail’in hava savunma sistemi olan Demir Kubbe tarafından havada imha edildi. Lakin birtakım füzeler gayelerine ulaşarak yerleşim yerleri ve altyapıda hasara neden oldu.

Asıl dikkat çeken gelişme ise İran’ın bir gün sonra gerçekleştirdiği ikinci atak dalgası oldu. Bu sefer balistik füzelerle birlikte hipersonik füzeler de (Fettah-Fettah 2) devreye sokuldu. Demir Kubbe’nin bu füzeleri durdurmakta yetersiz kaldığı görüldü.

İsrail topraklarına ulaşan hipersonik mühimmat, ortalarında hava savunma bataryaları ve komuta merkezlerinin de yer aldığı çok sayıda stratejik maksadı vurdu. Pekala nedir bu hipersonik füze ve nasıl çalışıyor?

Hipersonik füzeler nedir, nasıl çalışır, ne kadar hasar verir?

Hipersonik füzeler ses suratının en az beş katı (Mach 5) ve üzerinde suratlara ulaşabilen yeni jenerasyon mühimmatlar ortasında yer alıyor. Bu sürat yaklaşık olarak saniyede 1,7 kilometreye denk geliyor. Sahip oldukları aerodinamik yapı ve hareket kabiliyeti sayesinde hem atmosferin üst katmanlarında hem de daha alçak irtifalarda evvelce iddia edilmesi güç yörüngelerle hareket edebiliyorlar.

Bu füzeler iki ana kategoriye ayrılıyor: hipersonik planör araçları (HGV – Hypersonic Glide Vehicle) ve hipersonik seyir füzeleri. Planör tipi sistemler çoklukla balistik bir taşıyıcı ile muhakkak bir yüksekliğe çıkarıldıktan sonra amaca hakikat kayarak ilerliyor.

Seyir füzeleri ise tıpkı uçak motoruna misal çalışan scramjet teknolojisi sayesinde sabit ve yüksek süratle yol alıyor. Her iki tıp de klasik balistik füzelerden farklı olarak atmosfer içinde taraf değiştirerek hareket edebiliyor. Bu da onları mevcut radar ve hava savunma sistemleri için daha güç amaçlar haline getiriyor.

Hipersonik füzelerin isabet oranı epey yüksek. Çağdaş modellerde sapma hissesi birkaç metreden ibaret kalabiliyor. Taşıdıkları harp başlıkları cinsine nazaran değişse de konvansiyonel patlayıcıdan nükleer başlığa kadar geniş bir spektrum kelam konusu. Sahip oldukları sürat nedeniyle çarpma anında kinetik güçle de yüksek hasar oluşturabiliyorlar. Bu tıp bir füze direkt isabet almamış bir tesiste bile önemli yapısal tahribat yaratabiliyor.

Katmanlı hava savunma sistemlerinin ehemmiyeti bir defa daha anlaşıldı

Son taarruzlar çağdaş savaş şartlarında sadece tek tip hava savunma sistemiyle mutlak müdafaa sağlamanın mümkün olmadığını bir kere daha ortaya koydu. İsrail’in kullandığı Demir Kubbe (Iron Dome), kısa ve orta menzilli roketlere karşı son derece tesirli bir sistem. Lakin hipersonik füzeler üzere yüksek süratli, istikamet değiştirebilen ve yüksek irtifada seyreden tehditler için bu sistem kâfi müdafaayı sağlayamıyor.

Bu durum sadece İsrail’e has değil. Dünya genelinde tüm çağdaş ordular, tehditlerin çeşitliliği nedeniyle çok katmanlı hava savunma mimarilerine muhtaçlık duyuyor. Türkiye’nin geliştirdiği Çelik Kubbe gibisi sistemlerde de emsal bir anlayış benimseniyor.

Katmanlı savunma yapısında her tehdit çeşidine uygun boyutta, menzilde ve reaksiyon mühletine sahip farklı sistemler birlikte çalışıyor. Örneğin alçak irtifadan gelen küçük İHA’lar, orta menzilli seyir füzeleri ve yüksek irtifadan gelen hipersonik füzeler tıpkı sistemle değil, farklı katmanlarla durduruluyor.

Hipersonik füzelere karşı tesirli savunma için ise klâsik radarlar ve kinetik imha sistemleri dışında yeni teknolojilere gereksinim duyuluyor. Gelişmiş kızılötesi algılama, uydu takviyeli takip sistemleri ve yönlendirilmiş güç silahları üzere tahliller gelecekte bu tehdide cevap vermede daha tesirli olabilir.

İsrail’in Demir Kubbe sistemi belirttiğimiz üzere kısa menzilli roket ataklarına karşı yüksek muvaffakiyet oranına sahip ve bugüne kadar binlerce roketi etkisiz hale getirdi. Lakin hipersonik füze tehdidi, bu sistemin kapsamı dışında kalıyor.