Rüya görmüyor muyuz yoksa hafızamız mı bizi yanıltıyor?
Her sabah uyandığımızda, ya hiç hayal gördüğümüzü anımsamıyoruz ya da çok etkilendiğimiz sürükleyici bir düş gördüysek, bunun birtakım ayrıntılarını hatırlıyoruz: Pekala, bilim bu mevzuda ne diyor;? Gerçekten bu kadar az mı hayal görüyoruz yoksa hafızamız bize oyunlar mı oynuyor? Bilimsel yanıtları yazımızın kalanında…
Her gece hayal görüyor muyuz? Bilim ne diyor?
Öncelikle birinci sorumuzu cevaplayalım: Elbette sandığımız kadar az hayal görmüyoruz. Hatta şaşırtan formda, her gün hayal gördüğümüz bilimsel çalışmalarla kanıtlanmış durumda. Araştırmalar, neredeyse herkesin nizamlı olarak hayal gördüğünü gösteriyor; hiç hayal görmediğini tez edenlerin bile…
Furman Üniversitesi’nde uyku ve hayal görme üzerine çalışmalar yapan psikoloji ve sinirbilim doçenti Erin Wamsley , “Aynı bireyleri uyku laboratuvarına getirip, uykunun etkin bir evresinde uyandırıp ne düşündüklerini sorarsanız bir şeyler hatırlayacaklardır” diyor.
Buradan şu soru doğmuş olur: Pekala neden bu hayalleri hatırlamıyoruz?
Bu sorunun birkaç yanıtı var: Birincisi, düş hafızasının çok kısa ömürlü olması. Wamsley, uyku araştırmalarında, hayal sırasında yahut çabucak sonrasında uyanmazsanız ve deneyimlediğiniz şeyi düşünmezseniz rüyayı hatırlamanın ender olduğunu gösterdiğini söylüyor.
Yani hatırlamamızı sağlayan en temel ögelerden biri düş sırası yahut çabucak sonrasında uyanmış olmak. Bazen çok heyecanlı bir hayalde uçurumdan düşer yahut ölürüz ve o an sıçrayarak uyanıp düşümüzü tüm ayrıntılarıyla hatırlarız.
Fakat sık uyanmak hayalimizi hatırlamamızı sağlasa da uyku kalitemizi düşüren bir ögedir. Bu sebeple uyku kalitesi ve düş hatırlama ortasında karşıt bir korelasyon olduğu rahatlıkla söylenebilir. Daha derin ve kesintisiz uykuya sahip bireylerin hayal hatırlama ihtimalleri çok daha düşük olacaktır.
Bir öbür husus ise uykunun hangi etabında uyandığımızdır. Biliyorsunuz, uyku kendi içinde 4 ana evreden oluşur. Birincisi REM (Rapid eye movement) ve üç etaptan oluşan NREM (None-REM). En canlı ve yüksek olay örgüsü içeren hayallerin çoklukla REM evresinde görüldüğünü duymuşsunuzdur.
Diğer uyku evrelerinde düş görüldüğüne rastlansa da, ‘ayrıntılı düşleri hatırlama mümkünlüğü REM’den uyanırken en yüksektir, REM uykusundan uyandığınızda bir rüyayı hatırlama bahtınız yaklaşık %80 ve öteki uyku evrelerinden uyandığınızda yaklaşık %50’dir’, diyor Wamsley.
Onlarca yıllık araştırma: Kırmızı et, demans riskini artırıyor!
Yapılan uzun vadeli ve kapsamlı bir araştırmaya nazaran, kırmızı et yemek demans hastalığı riskini gözle görülür oranda artırıyor.
Velhasıl düşler hatırlasak da hatırlamasak da bizim bir kesimimiz. Tahminen de hayaller, uyanık hayatlarımızın birçok tarafını tekrar ele alarak, neyin saklanması ve neyin unutulmasına müsaade verebileceğimiz konusunda karar vermemize ve bunları ayıklamamıza yardımcı oluyor.
Zhang, ‘İnsanların hayallerine dikkat etmesinin çok kıymetli olabileceğini düşünüyorum; kesinlikle manalarını çok tahlil etmek için değil, düş görmenin beyninizin kıymetli duygusal ve bilişsel işler yaptığının bir işareti olduğunu anlamak için,’ diyor. ‘İnsanlar hayallerinin farkında olarak, zihinlerinin üzerinde çalıştığı şeyi yansıtan kalıpları yahut hisleri fark edebilirler ve bu da öz farkındalık için yararlı olabilir.” diye de ekliyor.
Siz de gördüğünüz en çılgın düşlerinizi ve bunları ne kadar hatırladığınızı yorumlarda bizimle paylaşmayı unutmayın…
