Antidepresanlar tarihe karışıyor: Peki nasıl?
Çin’de yapılan yeni bir araştırma, depresyon tedavisinde esaslı bir değişikliğin habercisi olabilir. Bilim insanları, kök hücrelerden elde ettikleri dopamin nöronlarını farelere naklederek depresyon gibisi semptomları ortadan kaldırdı. Bu gelişme gelecekte antidepresan ilaçların yerini alabilecek, hudut hücrelerini direkt onaran bir tedavi sisteminin mümkün olduğunu gösteriyor.
Antidepresanlar tarihe karışabilir
Çin Bilim Akademisi ve UniXell Biyoteknoloji’nin ortak yürüttüğü çalışmada, “A10” ismi verilen ve dopamin üreten özel bir nöron tipi laboratuvar ortamında üretildi. Bu nöronlar, beynin ödül ve motivasyon merkezinde yer alıyor.
Depresyon, şizofreni ve bağımlılık üzere rahatsızlıklarda bu hücrelerin fonksiyonları bozuluyor. Araştırmacılar, pluripotent kök hücrelere uygulanan özel bir kimyasal karışımla, doğal A10 hücreleriyle tıpkı moleküler ve elektriksel özelliklere sahip nöronlar elde etmeyi başardı.
Üretilen nöronlar, daima gerilime maruz kaldığı için zevk alma yetilerini kaybeden ve depresyon semptomları gösteren farelere nakledildi. Nakil sonrasında, farelerin ruh hallerinde bariz bir düzelme görüldü.
Yeni hücreler, farelerin beyin yapılarına sıkıntısız bir biçimde entegre oldu ve bozulmuş dopamin devrelerini tekrar çalışır hale getirdi. Bu durum, hayvanlarda telaş ve çaresizlik davranışlarını azaltıp, zevk ve motivasyon hissini geri getirdi.
Bu usul, direkt hasarlı hudut devrelerini maksat aldığı için klasik antidepresanların yol açtığı yan tesirleri en aza indirme potansiyeli taşıyor. Klasik antidepresanlar beyindeki kimyasallarda genel bir değişim yaratırken, kök hücre nakli yalnızca bozulmuş dopamin devrelerini onarıyor.
Bu çalışmanın sonuçları, hücre temelli tedavilerin bir gün bilhassa anhedoni (zevksizlik) üzere depresyonun en dirençli belirtilerine kalıcı tahliller sunabileceğine işaret ediyor.
Şimdilik yalnızca fareler üzerinde yapılan bu testlerin beşerler üzerinde birebir sonuçları verip vermeyeceği şimdi bilinmiyor. Fakat bu araştırma, kök hücre tabanlı tedavilerin yalnızca fizikî hastalıklar için değil, psikiyatrik rahatsızlıklar için de kullanılabileceğine dair güçlü bir ispat sunuyor.
