Klima kullanımı elektrik tüketimini zirveye çıkardı
Türkiye, 2025 yılının Temmuz ayında son 55 yılın en sıcak günlerini yaşadı. Bu fevkalâde sıcaklıklar, artan klima kullanımıyla birlikte ülkenin elektrik tüketimini tarihi doruğa çıkardı. Memleketler arası güç fikir kuruluşu Ember’in tahlilleri, bu durumun güç kesimi için yeni bir periyodun başlangıcı olduğunu gösteriyor.
Klima kullanımı elektrik talebini yükseltti
Ember’in raporu, Türkiye’de soğutma kaynaklı elektrik tüketiminin son üç yılda yüzde 26 artarak 10 TWh’ye ulaştığını ortaya koyuyor. Bu talep artışı, 4 milyon elektrikli arabanın bir yıllık şarj gereksinimine denk geliyor ve yaz aylarındaki toplam tüketimin yüzde 8’ine karşılık geliyor.
Yıllık ortalama artış ise yüzde 12 düzeyinde. Sadece bir ay içinde soğutma için kullanılan elektrik, İstanbul’daki tüm sanayi tesislerinin üç aylık elektrik tüketimine eşitleniyor.
Türkiye’nin elektrik şebekesinde istikrar değişiyor. Yüksek ortalama sıcaklıklar ve yaygınlaşan klima kullanımı, en yüksek saatlik elektrik talebinin artık kış aylarında değil, yaz aylarında görülmesine neden oluyor. 2008 ile 2025 yılları ortasında kış ve yaz ayları ortasındaki talep farkı 0,8 GW’den 9,1 GW’a çıktı, bu da yaklaşık 12 katlık bir artış manasına geliyor.
Bu durum, güç altyapısının yılın yalnızca birkaç haftasındaki tepe talebe nazaran planlanmasını gerektiriyor ve üretim maliyetlerini yükseltiyor. 28 Temmuz’da saatlik elektrik tüketimi 59 GWh ile rekor kırdı, bunun yüzde 18’i soğutma gereksiniminden kaynaklandı.
Uzmanlar, soğutma talebinin önümüzdeki yıllarda da artmaya devam edeceğini belirtiyor. Her 1 derecelik sıcaklık artışı, yaklaşık 0,77 GW ek kapasite muhtaçlığı yaratıyor. Projeksiyonlar, soğutma kaynaklı elektrik talebinin 2030 yılına kadar iki katına çıkarak 20 TWh’ye, 2035 yılına kadar ise 35 TWh’ye ulaşabileceğini gösteriyor. En yüksek saatlik elektrik talebinin ise 2035’te 85 GWh düzeyine çıkması bekleniyor.
Artan soğutma talebi karşısında güneş gücü kritik bir rol oynuyor. 2019 ile 2024 yılları ortasında öğlen saatlerinde güneş gücünün toplam elektrik talebini karşılama oranı iki katından fazla arttı. Bu durum, güneş gücünün hem pak hem de artan soğutma talebini karşılamada tesirli bir tahlil olduğunu gösteriyor.
Uzmanlar, bu talebe cevap vermek için dağıtık güneş gücü santrallerinin yaygınlaştırılmasını, güç verimliliği siyasetlerinin uygulanmasını ve esneklik tahlillerinin hayata geçirilmesini öneriyor.
