Soğuk savaş teknolojileri neler? Casus uydular ve gizli projeler gerçek mi?

İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde başlayan ve Sovyetler Birliği’nin dağılmasına kadar süren Soğuk Savaş devri, askeri ve teknolojik rekabetin doruğa ulaştığı bir periyot oldu. ABD ve Sovyetler Birliği ortasındaki bu karşılıklı güç gösterisi, hiçbir vakit direkt sıcak çatışmaya dönüşmedi lakin teknolojik gelişmeler açısından insanlık tarihinin en verimli devirlerinden biriydi. Soğuk Savaş yıllarında geliştirilen birçok teknoloji, bugün günlük hayatımızın bir kesimi haline geldi.

Soğuk savaş teknolojileri neler?

Soğuk Savaş’ın en bariz özelliklerinden biri, her iki harika gücün de birbirini daima izleme ve bilgi toplama uğraşıydı. Bu rekabet, casus uydular, dinleme sistemleri ve saklı istihbarat projelerinin geliştirilmesine yol açtı. Evet, casus uydular ve zımnî projeler katiyen gerçekti ve bu teknolojilerin birçoğu hala faal olarak kullanılıyor.

Soğuk Savaş devrinde uzay yarışı, teknolojik üstünlük uğraşının en görünür alanlarından biriydi. 1957’de Sovyetler Birliği’nin Sputnik’i uzaya fırlatması, ABD’de şok tesiri yarattı ve uzay çalışmalarının hızlanmasına neden oldu. Bu yarış, 1969’da ABD’nin Ay’a insan göndermesiyle doruk noktasına ulaştı. Lakin kamuoyunun gözü önünde gerçekleşen bu gelişmelerin gerisinde, çok daha saklı projeler yürütülüyordu.

CORONA projesi, ABD’nin birinci casus uydu programıydı. 1960’ların başında başlatılan bu program, kodadı “Discoverer” olan uydular kullanarak Sovyetler Birliği üzerinde yüksek çözünürlüklü fotoğraflar çekmeyi amaçlıyordu.

Bu uydular, fotoğraf sinemalarını içeren kapsülleri atmosfere geri gönderiyor, bu kapsüller paraşütle yavaşlatıldıktan sonra havada özel donanımlı uçaklar tarafından yakalanıyordu. CORONA programı 1972’ye kadar sürdü ve bu müddet zarfında 800.000’den fazla yüksek çözünürlüklü manzara elde edildi.

Sovyetler Birliği de boş durmuyordu. Zenit serisindeki casus uydularıyla emsal vazifeler yürütüyordu. Bu uydular da sinema bazlı sistemler kullanıyor ve sinemaları kapsüllerle Dünya’ya geri gönderiyordu. Daha sonra her iki üstün güç de dijital teknolojiye geçerek, imgeleri radyo sinyalleriyle iletebilen daha gelişmiş uydular geliştirdi.

Soğuk Savaş periyodunun en ünlü casus uçağı U-2’ydi. Bu uçak, çok yüksek irtifada (70.000 feet ve üzeri) uçabilecek halde tasarlanmıştı ve Sovyet hava alanında bilinmeyen keşif misyonları yapıyordu. Fakat 1960’da Gary Powers’ın kullandığı bir U-2’nin Sovyet hava savunma sistemleri tarafından düşürülmesi, büyük bir diplomatik krize yol açtı. Bu olay, daha inançlı istihbarat toplama usullerinin geliştirilmesini hızlandırdı.

SR-71 Blackbird, U-2’nin düşürülmesinden sonra geliştirilen süpersonik bir keşif uçağıydı. Mach 3+ (saatte 3.500 km’den fazla) suratlara ulaşabilen bu uçak, neredeyse hiçbir hava savunma sistemi tarafından vurulamayacak kadar süratliydi. SR-71’in gövdesi, yüksek süratlerde oluşan ısıyı dağıtmak için özel titanyum alaşımlarından yapılmıştı.

Denizaltılar, Soğuk Savaş’ın görünmez savaşçılarıydı. Nükleer güçle çalışan denizaltılar, aylarca su altında kalabiliyordu ve balistik füzelerle donatılmıştı. Bu “nükleer üçleme” stratejisinin (kara, hava ve deniz bazlı nükleer silahlar) değerli bir ayağıydı ve karşılıklı yok oluş istikrarının (MAD – Mutual Assured Destruction) temeliniydi. Sovyetler Birliği’nin Typhoon sınıfı ve ABD’nin Ohio sınıfı denizaltıları, dünya tarihinin en büyük ve en ölümcül silah sistemleri ortasındaydı.

SOSUS (Sound Surveillance System), ABD’nin okyanus tabanına yerleştirdiği bâtın bir sonar ağıydı. Bu sistem, Sovyet denizaltılarının hareketlerini izlemek için kullanılıyordu. Hidrofonlar (su altı mikrofonları) kullanarak, denizaltıların çıkardığı sesleri tespit edebiliyordu. Bu teknoloji, deniz altındaki “gizli savaş”ın kıymetli bir bileşeniydi.

İstihbarat toplama yalnızca manzara ve sesle sonlu değildi. SIGINT (Sinyal İstihbaratı), elektronik bağlantının dinlenmesi ve tahlil edilmesini içeriyordu. NSA’nın (Ulusal Güvenlik Ajansı) ECHELON sistemi, dünya çapındaki bağlantısı izlemek için tasarlanmış global bir ağdı. Benzeri halde, Sovyetler Birliği’nin FAPSI isimli istihbarat teşkilatı da emsal vazifeler yürütüyordu.

Gizli projeler yalnızca istihbarat toplamakla sonlu değildi. Her iki harika güç de ileri teknoloji silah sistemleri geliştirmek için bâtın programlar yürütüyordu. ABD’nin DARPA (Savunma İleri Araştırma Projeleri Ajansı) tarafından yürütülen projeleri bunun örneklerinden biriydi. ARPANET projesi, bugünkü internetin öncüsüydü ve başlangıçta askeri irtibatı teminat altına almak için tasarlanmıştı.

“Yıldız Savaşları” olarak da bilinen Stratejik Savunma Teşebbüsü (SDI), Reagan idaresi tarafından 1983’te başlatılan argümanlı bir programdı. Bu program, uzaydan Sovyet nükleer füzelerini lazerler ve başka gelişmiş silahlarla yok etmeyi amaçlıyordu. Teknik olarak mümkün olup olmadığı tartışmalı olsa da, Sovyetler Birliği bu programa ayak uydurmak için büyük kaynaklar ayırmak zorunda kaldı.

Soğuk Savaş devrinde ruhsal operasyonlar ve dezenformasyon da kıymetli stratejik araçlardı. CIA’nın MKUltra projesi, zihin denetimi ve davranış değiştirme tekniklerini araştıran tartışmalı bir programdı. LSD üzere psikedelik ilaçların kullanıldığı bu program, daha sonra kamuoyuna açıklandığında büyük reaksiyon topladı.

Stealth (görünmezlik) teknolojisi, Soğuk Savaş’ın son periyotlarında geliştirilen en kıymetli askeri yeniliklerden biriydi. F-117 Nighthawk ve B-2 Spirit bombardıman uçağı üzere görünmezlik özellikli uçaklar, radar sinyallerini dağıtacak ve emecek formda tasarlanmıştı. Bu teknoloji, düşman hava savunma sistemlerini atlatmak için hayati kıymete sahipti.

Nükleer silahlar, Soğuk Savaş’ın en tanımlayıcı özelliğiydi. Her iki üstün güç de binlerce nükleer başlık üretti ve bunları kıtalararası balistik füzeler, bombardıman uçakları ve denizaltılarla konuşlandırdı. Hidrojen bombası üzere termonükleer silahlar, Hiroşima’ya atılan bombadan yüzlerce kat daha güçlüydü.

Soğuk Savaş devrinde geliştirilen birtakım teknolojiler, daha sonra sivil kullanıma uyarlandı. GPS (Küresel Pozisyonlandırma Sistemi) başlangıçta askeri hedeflerle geliştirilen bir teknolojiydi. İnternet, daha evvel belirtildiği üzere ARPANET projesinden evrildi. Mikrodalga fırınlar, radar teknolojisinin bir yan eseriydi. Jet motorları, uzay teknolojisi ve daha birçok çağdaş teknoloji, Soğuk Savaş rekabeti sayesinde büyük ilerleme kaydetti.

Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla resmen sona eren Soğuk Savaş, teknolojik gelişmeler açısından insanlık tarihinin en ağır devirlerinden biriydi. Bu devirde geliştirilen teknolojiler, çağdaş dünyayı şekillendirmeye devam ediyor. Casus uydular, bâtın istihbarat programları ve ileri teknoloji silah sistemleri, Soğuk Savaş’ın mirası olarak bugün de varlığını sürdürüyor.