SpaceX’in insanlı Ay misyonu risk altında!
SpaceX’in Artemis programı kapsamında geliştirdiği beşerli Ay aracı Starship HLS, 2027 yılında yapılması planlanan beşerli Ay misyonu için takvim sıkıntıları yaşıyor. NASA güvenlik analisti Paul Hill’in Teksas’taki Starbase tesisine yaptığı ziyaret sonrası aktardığına nazaran, aracın takvimi çok sıkışık ve misyon yıllarca ertelenme riski taşıyor.
Starship HLS projesinde aksaklık yaşanıyor
Gecikmenin esas nedeni, yörüngede kriyojenik yakıt transferi konusundaki teknik zorluklar. Starship HLS’nin Ay yüzeyine inebilmesi için Dünya yörüngesinde yakıt ikmali yapması gerekiyor, fakat SpaceX bu teknolojiyi şimdi geliştiremedi.
Mikrogravite ortamında sıvı ve gazın tank içinde ayrılamaması, yakıtın hakikat halde aktarılmasını engelliyor. Sıvı oksijen ve sıvı metan üzere çok düşük sıcaklıklarda saklanan kriyojenik yakıtlar, en ufak ısıda buharlaşıyor, bu da yakıt kaybına ve güvenlik risklerine yol açıyor.
Tank temaslarındaki sızdırmazlık sıkıntıları ve büyük Starship tanklarının izolasyonu da süreci yavaşlatıyor. Ayrıyeten, Raptor motorlarında devam eden tasarım değişiklikleri de ilerlemeyi epeyce kısıtladı.
SpaceX, 2023’te 2025’in başına kadar yörüngede yakıt ikmali denemesi yapacağını duyurmuştu, ama bu şimdi gerçekleşmedi. Elon Musk, kısa mühlet evvel yaptığı bir açıklamada ise gelecek yıl yakıtın yine kullanılabilirliğini göstereceklerini söyledi.
ABD ve NASA, Artemis vazifesinin birçok etabında özel şirketlerle iş birliği yapıyor. SpaceX üzere kritik bir bileşende yaşanacak bir gecikme, Çin’in 2030 yılına kadar kendi beşerli aracıyla ABD’den evvel Ay’a inmesiyle sonuçlanabilir.
Bu duruma karşın, Artemis programının ikinci kademesi olan Artemis 2 misyonu, dört astronotu Ay’ın etrafında dolaştıracak formda 2026’da fırlatılmak üzere takviminde ilerliyor. Beşerli iniş vazifesi Artemis 3 için ise 2027 yılı hedefleniyor. ABD’nin son beşerli Ay inişi 1972’de Apollo programıyla gerçekleşmişti.
