Suudi Arabistan’ın dev projesi fiyasko olabilir

Suudi Arabistan’ın 2030 vizyonunun simge projelerinden biri olan The Line, beklentilerin ve gerçeklerin çarpıştığı bir dönemece girdi. Kızıldeniz kıyısında yer alan ve 170 kilometrelik bir çizgi boyunca uzanması planlanan fütüristik kent için artık fizibilite çalışmaları yine başlatıldı. Bloomberg’in aktardığına nazaran, ülkenin kamu yatırım fonu PIF, danışmanlardan projenin uygulanabilirliğini tekrar değerlendirmelerini istedi.

Suudi Arabistan’ın fütüristik projesi beklentileri karşılamayabilir

The Line, Veliaht Prens Muhammed bin Selman tarafından 2021’de araçsız, sıfır karbon emisyonlu, caddesiz bir kent olarak duyuruldu. Tüm temel gereksinimlerin beş dakikalık yürüme aralığında karşılanacağı, 20 dakikada bir ucundan başkasına ulaşım sağlanacağı sav edilen kent için 2030 yılına kadar 1,5 milyonluk nüfus, 380 bin istihdam ve 48 milyar dolarlık ekonomik katkı hedeflenmişti.

Ancak gelinen noktada bu gayeler önemli halde küçültüldü. 2030 prestijiyle The Line’ın sadece 2,4 kilometrelik bir kısmının tamamlanması ve burada 300 binin altında bir nüfusun yaşaması öngörülüyor.

Neom bölgesi altında geliştirilen The Line için bugüne kadar 50 milyar doları aşkın yatırım yapıldı. Lakin projenin tamamına dair öngörülen maliyet 8,8 trilyon doları buluyor. Bu sayı, yalnızca finansal değil, çevresel ve teknik olarak da önemli sorulara neden olmuş durumda.

Yapının 500 metre yüksekliği ve 170 kilometre uzunluğu, çölün ortasında doğal hayatı ikiye bölen dev bir bariyer haline gelmesine yol açıyor. Yansıtıcı dış cephesinin kuşlar ve öteki hayvanlar için tehdit oluşturabileceği ihtarları yapılmış durumda. Ayrıyeten projenin yalnızca inşaatı için dünya çelik üretiminin yaklaşık yüzde 20’sinin kullanılabileceği iddia ediliyor.

İnşaat faaliyetlerinin bölgedeki hava sistemleri üzerinde olumsuz tesirler yaratabileceği tabir ediliyor. Uzmanlar, projenin ilerlemesi durumunda yağış nizamlarında bozulma, artan kum fırtınaları ve kuvvetli rüzgarlar üzere iklimsel problemlerin ortaya çıkabileceğini belirtiyor.

The Line üzerindeki baskı yalnızca çevresel ve ekonomik boyutlarla hudutlu değil. Neom projesi son aylarda yönetimsel krizlerle de gündeme geldi. Projenin başındaki isim Nadhmi al-Nasr, 2024 sonunda misyondan alındı.

Nasr, çalışma şartlarıyla ilgili yaptığı açıklamalarla reaksiyon çekmişti. Onun yerine, Kasım 2024’te PIF’in emlak yatırımlarından sorumlu olan Aiman al-Mudaifer getirildi. Tıpkı devirde iki üst seviye yabancı yönetici daha projeden ayrıldı.